İmalat göstergesi yılın en düşük seviyesinde

İSO Ekim ayı imalat satın alma yöneticileri endeksini yayımladı. İSO Türkiye imalat PIM Ekim ayında 48,4 oldu. Evvelki bilgi 49,6 düzeyindeydi.

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en süratli ve muteber referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Ekim 2023 periyodu sonuçları açıklandı. Eşik paha olan 50’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların kesimde güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, Eylül’de 49,6 olan manşet PMI, Ekim 2023’te 48,4’e geriledi ve üst üste dördüncü ay 50 eşik pahanın altında kaldı.

Endekste 50’nin üstündeki bedeller büyümeye işaret ederken, bu eşik bedelin altı daralma sinyali olarak bedellendiriliyor.

48,4 olarak ölçülen endeks, faaliyet şartlarındaki yavaşlamanın ölçülü olduğunu gösterse de kelam konusu yavaşlama PMI’ın 49,6 olarak ölçüldüğü Eylül ayına kıyasla daha bariz gerçekleşti. İmalatçılar ekimde iç ve dış talebin genel olarak zayıf seyrettiğini bildirdi. Bunun sonucu olarak toplam yeni siparişler ve yeni ihracat siparişleri sürat kaybetti. Toplam yeni siparişlerdeki yavaşlama geçen yılın kasım ayından bu yana en yüksek oranda kaydedildi. Yeni siparişlerdeki bu görünüme bağlı olarak üretim de ekim ayında gerilemeye devam etti. Böylelikle üst üste dört ay boyunca üretimde ivme kaybı gözlendi.

Enflasyonist baskılar hafifledi

Ekimde istihdam tekrar düşüşe geçti ve bu durum beş aylık genişleme sürecini sona erdirdi. Anket iştirakçileri istifa ve emekliye ayrılmaların yaşandığına dikkat çekti. Çalışan sayısındaki azalmaya karşın firmaların birikmiş işlerinde yaklaşık bir yılın en süratli düşüşü kaydedildi. Sipariş ihtiyaçlarındaki azalmanın sonucu olarak, imalatçılar satın alma faaliyetlerinin yanı sıra girdi ve en son eser stoklarını da azalttı.Enflasyonist baskılar dördüncü çeyrek başında hafiflemeyi sürdürdü. Girdi maliyetleri ve sonuncu eser fiyatlarında artış oranları üst üste üçüncü ay düşüş gösterdi. Fiyatlarında artış bildiren firmalar ise bunun büyük oranda liradaki kıymet kaybından kaynaklandığını belirtti.

Firmalar yeni sipariş temin etmekte zorlandı

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket dataları hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi: “Talep şartları ekim ayında Türk imalat bölümünü yavaşlatan ana faktör olurken, firmalar üretimi destekleyecek ve istihdam seviyesini koruyacak hacimde yeni sipariş temin etmekte zorlandı. Başka taraftan, enflasyon baskılarının hafiflemeye devam etmesi yakın periyotta daha elverişli bir talep ortamının oluşabileceği konusunda bir ölçü optimistlik sağlayabilir.”

İki dalda üretim arttı

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI ekim ayı raporuna nazaran, takip edilen 10 kesim ortasından yalnızca ikisinde üretim artarken istihdam birden fazla bölümde düşüş gösterdi. Öteki yandan, girdi maliyetleri ve sonuncu eser fiyatları enflasyonu son devirdeki eğilimini sürdürerek birden fazla dalda ivme kaybetti.

Hem yurt içi hem de milletlerarası talepteki zayıflık nedeniyle yeni siparişler son bir yılı aşkın müddettir birinci sefer, izlenen tüm dallarda yavaşlama sergiledi. En besbelli yavaşlamanın kaydedildiği dokumacılık kesiminde düşüş son 12 ayın en yüksek suratına ulaştı. Yeni siparişlerde en hafif ivme kaybı ise besin eserlerinde gerçekleşti.

Üretimde en güçlü performans, evvelki aya nazaran hudutlu bir artışın yaşandığı besin eserlerinde gözlendi. Böylelikle bölüm son üç ay boyunca büyüme kaydetti. Ekim ayında üretimini artıran öbür bölüm makine ve metal eserler oldu. En besbelli yavaşlama ise dokumacılık firmalarında görüldü.

Üretim ihtiyaçlarındaki azalmaya bağlı olarak firmalar Ekim ayında da işe alım kararlarında temkinli davranmaya devam etti. Takip edilen on kesimden yalnızca üçünde istihdam hacmi arttı. Son beş ayın en yüksek artışını kaydeden makine ve metal eserleri tıpkı vakitte istihdamını en süratli genişleten dal oldu. Öte yandan, üretim ve yeni siparişlerde olduğu üzere istihdamda da en sert düşüş tekrar dokumacılık kesiminde gerçekleşti.

Satın alma faaliyetleri düştü

Ekim ayında, takip edilen on kesimden sekizinde girdi maliyetleri enflasyonu geriledi. Makine ve metal eserleri ile giysi ve deri eserleri bu eğilimin istisnaları oldu. Girdi fiyatlarındaki en yavaş artış, yaklaşık dört yılın en düşük enflasyonunun ölçüldüğü makine ve metal eserleri kesiminde gerçekleşti. Maliyet enflasyonundaki gevşeme ve güçlü talep şartları, ana metal firmalarının en son eser fiyatlarını son 32 aylık periyotta birinci kere düşürmelerine yol açtı. Dokuma firmaları da fiyatlarını azaltırken geriye kalan öbür tüm kesimlerde artışlar devam etti. Satış fiyatlarındaki en süratli yükseliş besin eserlerinde kaydedildi.

Son olarak, ekim ayında satın alma faaliyetleri bir yılı aşkın müddettir birinci sefer tüm dallarda düşüş kaydetti. Takip edilen on dal içerisinde en zayıf performans tekrar dokuma kesiminde gözlendi.